Inflation คืออะไร เงินเฟ้อ มีกี่แบบ การแก้ไขเงินเฟ้อ และเครื่องมือ ทฤษฎีเกี่ยวกับเงินเฟ้อ

Inflation คืออะไร

เงินเฟ้อ มีกี่แบบ

ขึ้นอยู่กับอัตรา

1. ภาวะเงินเฟ้อคืบคลานหรือเล็กน้อย (Creeping or Mild Inflation): อัตราเงินเฟ้อต่ำ โดยทั่วไปจะน้อยกว่า 3% โดยทั่วไปอัตราเงินเฟ้อในระดับนี้ถือว่าเป็นเรื่องปกติในระบบเศรษฐกิจที่กำลังเติบโต
2. ภาวะเงินเฟ้อแบบเดินหรือปานกลาง (Walking or Moderate Inflation): อัตราเงินเฟ้ออยู่ระหว่าง 3% ถึง 10% แม้จะไม่ได้น่าตกใจในทันที แต่ก็สามารถส่งสัญญาณถึงปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้หากยังคงเพิ่มขึ้นต่อไป
3. อัตราเงินเฟ้อพุ่งสูง (Galloping Inflation): นี่คือเมื่ออัตราเงินเฟ้อเกิน 10% และสูงถึงหลายร้อยเปอร์เซ็นต์ต่อปี ณ จุดนี้ อัตราเงินเฟ้อส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อเสถียรภาพของเศรษฐกิจ
4. ภาวะเงินเฟ้อรุนแรง (Hyperinflation): นี่เป็นอัตราเงินเฟ้อที่สูงมาก ซึ่งมักจะเกิน 50% ต่อเดือน เงินสูญเสียมูลค่าอย่างรวดเร็วจนแนวคิดเรื่องสกุลเงินเริ่มสูญเสียความหมาย

ขึ้นอยู่กับสาเหตุ

1. เงินเฟ้อจากความต้องการ (Demand-pull Inflation): เกิดขึ้นเมื่อความต้องการของผู้บริโภคหรือรัฐบาลเพิ่มขึ้นเกินความสามารถในการผลิตของเศรษฐกิจ ทำให้ราคาสินค้าและบริการเพิ่มขึ้น
2. เงินเฟ้อจากต้นทุน (Cost-push Inflation): เกิดจากการที่ต้นทุนในการผลิตสินค้าหรือบริการเพิ่มขึ้น เช่น ราคาน้ำมันหรือวัตถุดิบเพิ่ม ผลิตภัณฑ์จึงมีราคาสูงขึ้น
3. เงินเฟ้อจากสัญจร (Built-in Inflation หรือ Wage-price Inflation): เกิดจากการที่ราคาสินค้าเพิ่มขึ้นและเป็นการกระตุ้นให้มีการเพิ่มเงินเดือน ซึ่งเมื่อเงินเดือนเพิ่มขึ้น ราคาสินค้าก็จะถูกปรับขึ้นอีก
4. เงินเฟ้อจากความคาดหมาย (Expectation-based Inflation)**: เกิดขึ้นเมื่อคนคาดหวังว่าราคาจะเพิ่มขึ้นในอนาคต และจึงเริ่มซื้อสินค้าในปัจจุบัน ทำให้ราคาสินค้าเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

ขึ้นอยู่กับผลกระทบ

1. เปิดภาวะเงินเฟ้อ (Open Inflation): ราคาเพิ่มขึ้นอย่างเปิดเผยและอัตราเงินเฟ้อประเภทนี้สามารถมองเห็นได้
2. ภาวะเงินเฟ้อที่ถูกระงับ (Suppressed Inflation): หรือเรียกอีกอย่างว่าภาวะเงินเฟ้อที่ถูกกด ในที่นี้ ราคาต้องการที่จะเพิ่มขึ้น แต่รัฐบาลกลับถูกควบคุมโดยไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งมักเกิดขึ้นได้จากการควบคุมราคาหรือการปันส่วน

ประเภทอื่นๆ

1. เงินเฟ้อพื้นฐาน (Core Inflation): ไม่รวมรายการต่างๆ เช่น ราคาอาหารและพลังงานซึ่งมีความผันผวนของราคา มักใช้เป็นตัวชี้วัดอัตราเงินเฟ้อในระยะยาว
2. เงินเฟ้อทั่วไป (Headline Inflation): รวมรายการทั้งหมด รวมถึงอาหารและพลังงาน ตัวเลขนี้มีความผันผวนมากกว่าและเป็นสิ่งที่ผู้บริโภคมีแนวโน้มที่จะประสบในชีวิตประจำวันมากที่สุด
3. ภาวะเงินเฟ้อของสินทรัพย์ (Asset Inflation): นี่คือช่วงที่ราคาของสินทรัพย์ เช่น ที่อยู่อาศัย หุ้น ฯลฯ เพิ่มขึ้น
4. เศรษฐกิจถดถอย (Stagflation): คือ การเกิดการเงินเฟ้อและการฟื้นตัวของเศรษฐกิจที่ช้าหรือไม่เติบโต (stagnation) ในเวลาเดียวกัน มักจะเกิดเมื่อมีการเพิ่มต้นทุนและความต้องการลดลง
5. ภาวะเงินเฟ้อนำเข้า (Imported Inflation): สิ่งนี้เกิดขึ้นเมื่อราคาสินค้าและบริการนำเข้าเพิ่มขึ้น
6. ภาวะเงินฝืด (Deflation)**: สิ่งนี้ตรงกันข้ามกับอัตราเงินเฟ้อ ซึ่งระดับราคาโดยทั่วไปกำลังลดลง แม้ว่าจะไม่ใช่ประเภทของอัตราเงินเฟ้อ แต่ก็มักมีการพูดคุยกันในบริบทเดียวกัน

การแก้ไขเงินเฟ้อ และเครื่องมือ

เครื่องมือในการควบคุมอัตราเงินเฟ้อ

1. อัตราดอกเบี้ย (Interest Rates): เครื่องมือที่มักใช้กันมากที่สุดในการควบคุมเฟ้อเงิน โดยการเพิ่มอัตราดอกเบี้ย ธนาคารกลางสามารถลดปริมาณเงินในระบบและลดการใช้จ่ายของผู้บริโภค
2. การดำเนินการในตลาดเปิด (Open Market Operations: OMO): ธนาคารกลางซื้อหรือขายหลักทรัพย์ของรัฐบาลเพื่อควบคุมปริมาณเงิน การขายหลักทรัพย์จะนำเงินออกจากระบบเศรษฐกิจและใช้เพื่อต่อสู้กับภาวะเงินเฟ้อ
3. ข้อกำหนดการสำรอง (Reserve Requirements): ธนาคารกลางสามารถกำหนดให้ธนาคารพาณิชย์ถือเงินสดในรูปของเงินสำรองเป็นเปอร์เซ็นต์บางส่วนของเงินฝาก เพื่อจำกัดความสามารถในการสร้างเงินใหม่ผ่านการออกสินเชื่อ
4. มาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณ (Quantitative Easing: QE): โดยทั่วไปใช้เพื่อต่อสู้กับภาวะเงินฝืดหรือกระตุ้นเศรษฐกิจ QE จะเพิ่มปริมาณเงินในระบบและอาจนำไปสู่แรงกดดันเงินเฟ้อได้หากไม่ได้รับการจัดการอย่างระมัดระวัง
5. การแข็งค่าของสกุลเงิน (Currency Appreciation): การเพิ่มมูลค่าของสกุลเงินของประเทศเมื่อเทียบกับสกุลเงินอื่นๆ สินค้านำเข้าจะมีราคาถูกลง ซึ่งสามารถช่วยต่อสู้กับภาวะเงินเฟ้อได้
6. นโยบายการคลัง (Fiscal Policy): รัฐบาลสามารถลดการใช้จ่ายสาธารณะหรือเพิ่มภาษีเพื่อลดความต้องการทั้งหมดในเศรษฐกิจ เพื่อควบคุมอัตราเงินเฟ้อ
7. การควบคุมค่าจ้างและราคา (Wage and Price Controls): เป็นเครื่องมือที่น้อยครั้งและมักไม่มีประสิทธิภาพในการควบคุมเงินเฟ้อการควบคุมราคาหรือค่าจ้างงานเป็นการตั้งราคาหรือค่าจ้างงานโดยตรงเพื่อควบคุมเงินเฟ้อ แต่อาจนำไปสู่ปัญหาเช่นการขาดแคลนได้
8. นโยบายด้านอุปทาน (Supply-Side Policies): การเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตหรือลดต้นทุนของผู้ผลิตสามารถช่วยลดอัตราเงินเฟ้อที่เกิดจากต้นทุนได้
9. การจัดการความคาดหวังของสาธารณะ (Public Expectation Management): บางครั้งธนาคารกลางพยายามที่จะโน้มน้าวความคาดหวังของสาธารณะเกี่ยวกับอัตราเงินเฟ้อในอนาคต เนื่องจากคาดหวังเหล่านี้อาจกลายเป็นความเป็นจริง
10. นโยบายด้านการค้า (Trade Policies): การเรียกเก็บอากรหรือใช้โควตาในสินค้าที่นำเข้าอาจนำมาใช้ควบคุมอัตราเงินเฟ้อ แต่เป็นวิธีที่ไม่ค่อยต้องการเนื่องจากมีผลกระทบที่เป็นลบต่อการค้าขาเข้า

ทฤษฎีเกี่ยวกับเงินเฟ้อ

1. ทฤษฎีของปริมาณเงิน (Quantity Theory of Money): ทฤษฎีนี้กล่าวว่าเงินในระบบเศรษฐกิจมีอิทธิพลต่อราคาและเงินเฟ้อ ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณเงินและราคาของสินค้าและบริการสามารถแสดงได้ด้วยสมการ: MV = PY โดยที่ M คือปริมาณเงินในระบบ  V คืออัตราการหมุนเวียนของเงิน  P คือราคาของสินค้าและบริการ และ Y คือผลิตภาพ (GDP) ทฤษฎีนี้มองเงินเป็นสาเหตุหลักของภาวะเงินเฟ้อ
2. ทฤษฎีของความตายตัว (Death Spiral Theory): ทฤษฎีนี้กล่าวว่าเงินเฟ้อ อาจเกิดขึ้นเมื่อคนเริ่มคาดหวังว่าราคาจะเพิ่มขึ้นในอนาคต ดังนั้นพวกเขาจะเร่งรีบซื้อสินค้าและบริการก่อนที่ราคาจะเพิ่มขึ้น ทำให้สินค้าและบริการขายได้ดี ผู้ผลิตจะเพิ่มการผลิตเพื่อตอบสนองความต้องการเพิ่มขึ้น ทำให้เงินเฟ้อกลายเป็นเรื่องปกติ
3. ทฤษฎีของความเข้มงวด (Stagflation Theory): ทฤษฎีนี้กล่าวว่าเงินเฟ้อ อาจเกิดขึ้นพร้อมกับสถานการณ์เศรษฐกิจที่ไม่เป็นเปรียบ ซึ่งส่งผลให้เกิดสภาวะเศรษฐกิจที่ขยับเคลื่อนช้า (Stagnation) พร้อมกับเงินเฟ้อ (Inflation) ทฤษฎีนี้อธิบายถึงปัจจัยที่ทำให้เงินเฟ้อเกิดขึ้นในสภาวะที่ผลิตภาพต่ำและความต้องการสูง
4. ทฤษฎีของความต้องการและการเสนอ (Demand-Pull and Cost-Push Theory): ทฤษฎี Demand-Pull กล่าวว่าการเพิ่มขึ้นของการต้องการจะส่งผลให้เกิดเงินเฟ้อ เนื่องจากความต้องการสูงกว่าการผลิต ทว่าทฤษฎี Cost-Push กล่าวว่าเงินเฟ้ออาจเกิดจากการเพิ่มขึ้นของต้นทุนในการผลิต เช่นค่าแรงงาน และทำให้ผู้ผลิตต้องเพิ่มราคาสินค้าและบริการ
5. ทฤษฎีของการคาดหวัง (Expectations Theory): ทฤษฎีนี้เน้นการคาดหวังของประชาชนและธุรกิจเกี่ยวกับเงินเฟ้อ ถ้าคนมีความคาดหวังว่าราคาจะเพิ่มขึ้นในอนาคต พวกเขาจะเพิ่มราคาและซื้อสินค้าก่อนที่ราคาจะเพิ่มขึ้น นั่นอาจทำให้การเฟ้อเงินเกิดขึ้น
6. ทฤษฎีของการรับมือกับผลเสียทางการเมือง (Political Fallout Theory): ทฤษฎีนี้เน้นถึงผลเสียทางการเมืองที่อาจเกิดขึ้น หากราคาของสินค้าและบริการไม่ได้เพิ่มขึ้นตามคาดหวังของประชาชน การปรับเพิ่มขึ้นของราคาสินค้าและบริการอาจเกิดขึ้น เพื่อลดผลเสียทางการเมืองที่อาจจะเกิดขึ้นได้